Vida ve Kovanların Temizlenmesi

Kovan ve vida sitemleri plastik işleme makinelerinin en hassas işlenen parçasıdır. Bu sebeple vida ve kovanın ilk günkü hassasiyet ve verimlilikle çalışabilmesi açısından temizliği ve bakımı son derece önemlidir.

Vida ve kovan, hammadde değişimlerinde periyodik bakım kontrollerinden önce ya da uzun süreli duruşlarda mutlaka temizlenmeli ve uygun koruyucu yağlarla kaplanarak muhafaza edilmelidir.

Vida ve kovan mekanik veya kimyasal olarak yıkanabilir. Vida kovanın kimyasal temizliğinde, vida ve kovan sistemden sökülmeden ve birbirinden ayrılmadan, normal proses şartlarında çalışan sistemdeki vida kovan içerisine beslenen bir temizleyici madde yardımı ile temizlik yapılır. Hassas polimerleri işlerken, her fırsatta kimyasal temizleyici kullanılmalı, polimerin temas ettiği ve geçtiği yerlerde degrade olmuş yanmış polimer kalmamalıdır.

Vida kovanın mekanik temizliği ise; vida ve kovan makine üzerindeyken -içeri farklı bir hammadde beslemek suretiyle- uygun bir katı temizleme kompaundu ile ya da makine üzerinden sökülerek birbirinden ayrılarak uygulanır. Vida ve kovan üzerinde, kısa yada uzun süreli duruşlarda mümkün olduğunca hammadde bırakılmamalıdır. PET, PA, OC, PVC gibi polimerler çalışırken kısa süreli duruşlarda dahi mümkünse kovandaki hammadde derhal boşaltılmamalıdır.

Mekanik temizlikte dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır:

• Vida ve kovan makinadan sökülürken mümkün olduğunca vida ve kovan içinde hammadde bırakılmadan sökülmelidir.

• Makine üzerinde sökme işleminden hemen sonra -mümkünse vida ve kovan sıcak iken- vida ve kovan birbirinden ayrılmalıdır.

• Birbirinden ayrılan vida kovan kesinlikle metal ya da sert zemin üzerine konulmamalıdır. Tahta yada plastik zemin tercih edilmelidir.

• Vida üzeri eğe gibi sert cisimlerle temizlenmemelidir. Pirinç, fırça, bronz fırça, spatula, bakır keçe veya bezle temizlenmelidir. Vidaların üzerinde toz bırakılmamalıdır.

• Vida kovan üzerindeki basit yöntemlerle temizlenmeyecek olan pislikler ve paslar uzman bir kişi tarafından polisajla temizlenmelidir.

• Vidada çapaklar var ise sadece çapak olan bölge dikkatlice zımpara ile yumuşatılmalı ve mümkün olduğunca parlatılmalıdır.

• Unutulmamalıdır ki vida ve kovan mümkün olduğunca parlak olmalı ve hammaddenin takılabileceği hiçbir çapak, çatlak ve bozuk yüzey bulunmamalıdır.

Vidalarda Bimetalik Kaplama

Proseslerde plastik malzeme çeşitliliğinin artması ve abrasif - korosif etkisi yüksek katkı maddelerinin kullanımı vida ve kovanların ömürlerini çok hızlı kısaltmaktadır.

Vida diş üstlerine kaplama yapılarak bimetalik hale getirilen vidalar, aşınma ve korozyon dayanımı yüksek ve daha uzun ömürlü olmaktadır.

Tüm vidalarda uygulanabilen bu teknik sayesinde standart nitrasyonla sertleştirilmiş vidalarda 0,2 mm-0,6 mm sertlik derinliği bulunurken, bimetalik vidalarda bu tabaka en az

2-3 mm olmakta ve standart vidalara oranla ömürleri 3-5 kat daha fazla olmaktadır.

Genel olarak yüksek kapasiteli alaşımlı çeliklerden imal edilen vidalar, CNC kontrollü özel PTA tezgahlarda , aşınma ve alaşımlar kullanılarak diş üstlerinin kaplanması ile bimetalik hale getirilmektedir.

Vida ve Kovanlarda Periyodik Bakım

Vida ve Kovanların sağlıklı çalışmasının sağlanması ve sağlıklı çalışmanın devamı için gerek periyodik bakım, gerekse anlık bakımlar uygulanmalıdır. Periyodik bakım zamanlaması her prosese göre değişmekte beraber, yapılması gereken işlemler benzerdir.

Kovan ve vidaların periyodik bakımı için;

• Vida ve Kovan üzeri görsel olarak kontrol edilerek üzerlerinde çapak, yaralanma, çatlak, yanmış malzeme ya da pas bulunmadığından emin olunmalıdır.

• Vida ve Kovan üzerinde var olan deformasyonları ve aşınmayı ölçmek için gerekli doküman hazırlanılarak, uygun ölçüm aletleri ile yapılan kontroller kaydedilmektedir.

• Vida ve Kovanda bulunan soğutma sistemleri sökülebiliyor ise sökülerek temizlenmeli. Sökülemiyorsa soğutma sistemlerinde oluşabilecek tortu ve kireç birikimlerini temizleyebilecek solüsyonlar kullanılarak temizlenmelidir.

• Vida şaft bağlantısında herhangi bir sıyrık ya da yaralanma olup olmadığı rapor edilmelidir.

• Vidanın ve kovanın doğrusallığı kontrol edilmelidir.

• Vida ve Kovan arasındaki boşluk, çalışılan sisteme göre daha önceden belirlenmiş boşluk değerini geçip geçmediği kontrol edilmelidir.